|
نقد نظریه حضوری بودن علم خداوند از دیدگاه عقل ونقل
|
| علی افضلی* |
| استاد موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران |
|
|
چکیده: (661 مشاهده) |
فیلسوفانِ مسلمان، ابتدا «علم» را به «حضورِ معلوم نزدِ عالِم»، تعریف می‌کنند و بر همین اساس، علم را به دو نوع حصولی و حضوری تقسیم می‌کنند و چون این تقسیم را حصر عقلی می‌دانند، آن را به علم خداوند هم تعمیم می‌دهند و از این‌رو این پرسش را مطرح کرده‌اند که علم الهی، حصولی است یا حضوری؟ مشّائیان و اندکی دیگر از فلاسفۀ قدیم و جدید، هرچند علم خدا به خود را علم حضوری دانسته‌اند، علم او به مخلوقات را علم حصولی می‌دانند. امّا سهروردی و صدرالمتألهین و تقریباً تمام پیروان آنها تا کنون، علم خدا به خود و ماسویٰ را علم حضوری دانسته‌اند. چون از زمان سهروردی تا زمان حاضر، قول به حصولی بودنِ علم خداوند، طرفداران بسیار اندکی دارد و تقریباً همگان علم الهی را علم حضوری دانسته‌اند، این مقاله به نقد و بررسیِ نظریۀ حضوری بودنِ علم خدا اختصاص دارد و نگارنده به استناد دلایل عقلی و نقلی در صددِ اثبات این مطلب است که این نظریه، با وجودِ شهرت و رواج و مقبولیتِ آن، به‌ویژه از زمان ملاصدرا تا کنون، نظریه‌ای نادرست دربارۀ علم الهی است و با حُکمِ عقل و آیات و احادیث منافات دارد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: علم حضوری، ملاصدرا، علامه طباطبایی، علم خداوند |
|
|
متن کامل [PDF 1026 kb]
(237 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1401/4/13 | پذیرش: 1401/4/10 | انتشار: 1401/4/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
.png)
.png)
