|
مفهوم‌یابی عصبیّت جاهلی و بازنمود آن در سقیفۀ بنی ساعده
|
محسن خاتمی1   ، علی حسن نیا*2 |
1- کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران،
2- استادیار، دانشگاه شاهد، تهران - دانشگاه شاهد- دانشکده علوم انسانی |
|
|
چکیده: (395 مشاهده) |
پیش از اسلام، روحیۀ عصبیّت‌گراییِ قومی و قبیله‌ای، با عرب عجین شده بود. با ظهور اسلام، رسول‌اکرم؟ص؟ اهتمام فراوانی در زدودن این خصیصه داشت، اما پس از رحلت ایشان، این ویژگی جاهلی بر جامعۀ اسلامی بازرُخ نمود. این عصیبت و تعصبات قبیله‌ای خصوصاً در سقیفۀ بنی ساعده و بر سر تعیین جانشین پیامبر؟ص؟، خود را آشکارا نمایان ساخت و بیش از هر زمانِ دیگری با ویژگی‌های پیش از اسلام سنخیت یافت. این بازگشت عصبیّت جاهلی به جامعۀ اسلامی، موجب صدور روایاتی از معصومان؟عهم؟ به ویژه امام علی؟ع؟، در جهت مقابله با آن گردید؛ چراکه وجود آن موجب رویگردانی از حق، کتمان حقیقت و عدم اجرای عدل می‌شد. امیرمؤمنان نیز بارها غصب خلافت و واپسگرایی جامعه به خوی عصبیت را گوشزد نمود. در نوشتار حاضر، نخست مفهوم‌شناسی «عصبیّت» در لغت، اقوال اندیشوران و کلام امامان؟عهم؟ بحث می‌شود تا از رهگذر آن، ویژگی‌های نهفته، معانی متضمن و گسترۀ معنایی «عصیبت» کشف شود؛ سپس با ره‌آوردهای حاصل آمده، به گوشه‌ای از عصبیت جاهلی که در جامۀ تعصب در سقیفۀ بنی ساعده ظهور کرد، پرداخته شود.
|
|
| واژه‌های کلیدی: عصبیت جاهلی، تعصبات جاهلی، سقیفۀ بنی ساعده، غصب خلافت. |
|
|
متن کامل [PDF 576 kb]
(362 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1401/12/15 | پذیرش: 1402/5/23 | انتشار: 1402/4/1
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
.png)
.png)
