1- دانشیار دانشگاه قم، گروه زبان عربی 2- دانش آموخته ارشد دانشگاه قم، گروه زبان عربی، 3- دانشجوی دکتری،
چکیده: (489 مشاهده)
از ویژگیهای اصلی یک متن، انسجام اجزاء و تناسب میان کلمات آن میباشد. این تناسب باعث میشود ارتباط معنایی، لفظی، نحوی و یا منطقی میان جملههای متن برقرار شود. عوامل بسیاری باعث انسجام در متن میشوند یکی از این عوامل که کاربرد زیادی در متون دارد، مراعات نظیر است. دعای جوشن صغیر از این صنعت بدیعی بسیار بهره میبرد که کاربرد زیاد آن باعث انسجام بخشی در متن این دعا شده است. مقاله حاضر میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی، دعای جوشن صغیر را با تکیه بر نقش و کارکرد صنعت مراعات نظیر مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و به انسجام حاصل از مراعات نظیر بپردازد. بدین ترتیب در ابتدا به مباحث نظری و تعریف انسجام و مراعات نظیر از منابع کتابخانهای میپردازد سپس خلاصهای از دعای جوشن صغیر واهداف آن ذکرمیشود و در انتها نظریه انسجام را با تکیه بر شاهد مثالهای مستخرج از دعای جوشن صغیر در سایۀ مراعات نظیر مورد تحلیل قرار میدهد. از دستاوردهای این پژوهش این است که کاربرد کلمات، مفاهیم و موضوعات در دعای جوشن صغیر، از انسجامخارق العادهای برخوردار است و مراعات نظیر در واژگان مربوط به انسان و زندگی اجتماعی آن نمود بارزی در متن دارد. در حوزه صفات الهی نیز مجموعه واژگانی گوناگونی یافت میشودکه سهم چشمگیری را به خود اختصاص میدهند، همچنین در مورد نظام هستی و پدیدههای هستی نیز مراعات نظیرهایی استخراج میشود که قابل توجه است. با بررسی این دعا مشخص میشود که تلفیق مراعات نظیر با عناصر بدیعی دیگر مانند: تضاد باعث ایجاد هماهنگی و تناسب معنایی میان الفاظ و واژگان و عبارتها در فرازهای این دعا میشود.