1- دانش آموخته ی دانشگاه الزهرا (س) 2- استادیار گروه الهیات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. 3- دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
چکیده: (330 مشاهده)
در منظومه معارف اسلامی، شناخت ویژگیهای امام از اهمّیّتی بسیار برخوردار است، تا جاییکه کسب معرفت در این خصوص، لازم و ضروری است. یکی از بهترین و معتبرترین منابع جهت شناخت هرچه بهتر اهل بیت عصمت و طهارت؟عهم؟، کلام ایشان در معرفی خود است که در بعضی موارد به صورت دعا در مجامیع حدیثی نقل شده است. در این پژوهش به منظور شناسایی بهتر جایگاه امام، شئون و مناصب و ویژگیهای ایشان، به تحلیل محتوای دعای عرفۀ امام سجّاد؟ع؟_ که پس از دعای عرفۀ امام حسین؟ع؟ از مشهورترین دعاها به شمار میآید _ پرداخته شده و از ره آورد تحلیل مضامین و دستهبندی موضوعات آن، به سؤالهای اصلی تحقیق، پاسخ داده شده است. یافتههای این پژوهش که با روش «تحلیل محتوا» به مثابۀ یک روش تحقیق میان رشتهای و متن محور انجام شده، نشان میدهد که در دعای مذکور، 13 ویژگی خاصّ برای امام معصوم بیان شده است. مهمترین آنها متعلق به موضوع مویّد بودنِ امام به قدرت و نصرت الهی است. همچنین نتایج تحلیل محتوای دعای عرفه نشان میدهد که امام سجّاد؟ع؟، چهار شأن و منصب خاصّ و انحصاری برای امام در جامعۀ اسلامی تعریف کردهاند به طوری که از میان آنها، مرجعیت دینیِ امام، جایگاه نخست را در بین وظایف به خود اختصاص داده است. ضرورت انجام این تحقیق آن است که توجّه به این ویژگیها و شئون مختلف میتواند راهگشای مؤمنان در شناخت صحیح امام و به ویژه تشخیص رهبران حقیقی و الهی از رهبران باطل در عصرهای مختلف باشد.